به گزارش معاونت پژوهش مدرسه، شصت وچهارمین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز چهارشنبه 23 آذر ۱۴۰۰ ساعت 8 صبح، در اسکای روم برگزار شد. خانم اودرون به ارائه ادامه ی شرح دعای بیست و پنجم با موضوع «دعای آن حضرت است برای فرزندانش که بر آنان درود باد» از فراز اول تا سوم دعا پرداخت. جلسه چنین گذشت:

در ابتدای جلسه صوت صلوات امام سجاد علیه السلام پخش شد و استاد باقری ضمن تشکر از فعالیت اساتید در گروه صحیفه ی سجادیه، به نکات بیان شده پیرامون انس با صحیفه در جلسه ی قبل اشاره کردند.

خانم اودرون شرح فرازهای جدید را بیان نمودند:

فراز 1:«اللَّهُمَّ وَ مُنَّ عَلَيَّ بِبَقَاءِ وُلْدِي وَ بِإِصْلَاحِهِمْ لِي وَ بِإِمْتَاعِي بِهِم»

خدایا! به باقی ماندن فرزندانم و به شایسته نمودنشان برای پیروی از من و به بهره‌مند شدنم در دنیا و آخرت از ایشان، بر من منّت گذار

قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : «أَرْبَعَةٌ لاَ تُرَدُّ لَهُمْ دَعْوَةٌ حَتَّى تُفَتَّحَ لَهُمْ أَبْوَابُ اَلسَّمَاءِ وَ تَصِيرَ إِلَى اَلْعَرْشِ دَعْوَةُ اَلْوَالِدِ لِوَلَدِهِ وَ اَلْمَظْلُومِ عَلَى مَنْ ظَلَمَهُ وَ اَلْمُعْتَمِرِ حَتَّى يَرْجِعَ وَ اَلصَّائِمِ حَتَّى يُفْطِرَ» .

در روایتی پیامبر اکرم می فرمایند: چهارکس هستند که دعای ایشان رد نمی شود تا هنگامی که برای ایشان گشوده می شود درهای آسمان و می رسد به عرش الهی و اولین مورد دعای والد در حق فرزندش است.

کلمه ی بقا در فراز اول اشاره به وصف ازلی الهی می کند و حضرت بقای را برای فرزند خود از خداوند مسئلت می کنند که همراه با صلاح باشد. در ادامه حضرت خواستند که خداوند منت نهد برای اصلاح فرزند و دوری از فساد. امتاع اشاره به مفهوم بهره برداری دارد یعنی فرزند نیز به والدین خود بهره برساند و فقط از لطف والدین استفاده نکند.

فراز 2:«إِلَهِي امْدُدْ لِي فِي أَعْمَارِهِمْ، وَ زِدْ لِي فِي آجَالِهِمْ ، وَ رَبِّ لِي صَغِيرَهُمْ ، وَ قَوِّلِي ضَعِيفَهُمْ ، وَ أَصِحَّ لِي أَبْدَانَهُمْ وَ أَدْيَانَهُمْ وَ أَخْلَاقَهُمْ، وَ عَافِهِمْ فِي أَنْفُسِهِمْ وَ فِي جَوَارِحِهِمْ وَ فِي كُلِّ مَا عُنِيتُ بِهِ مِنْ أَمْرِهِمْ، وَ أَدْرِرْلِي وَ عَلَى يَدِي أَرْزَاقَهُمْ»

خدایا! عمر آنان را به سود من طولانی کن و مدّت زندگی آن‌ها به خاطر من بیفزا و خردسالشان را به نفع من تربیت کن و ناتوانشان را برای من نیرومند ساز و بدن‌ها و آیین‌ها و اخلاقشان را برایم به سلامت دار و به آن‌ها در جان و اعضا و هر کارشان ‌که به آن اهتمام دارم، سلامت همه جانبه عنایت کن؛ و برای من و به دست من، روزی آنان را فراوان فرما.

حضرت در ادامه برای فرزندان خود عمر طولانی و پرخیر و برکت را از خداوند طلب می نمایند. درحقیقت قسمت اول فراز به کیفیت و قسمت دوم به کمیت عمر فرزندان اشاره دارد. تکرار «لی» در این فرازها به دلیل این است که گویی امام آبروی خود را به عنوان پدری دلسوز در بارگاه الهی گرو می گذارند و می فرمایند: به خاطر من، برمن منت گذار و این دعاها را در حق فرزندانم محقق فرما. در ادامه حضرت تربیت الهی فرزندان کوچک را می خواهند چرا که تربیت در سنین کوچکی موثر واقع می شود. واژه ی قوِّلی در ادامه ی دعا هم بر قدرت روحی و هم بر قدرت جسمانی فرزندان اشاره دارد. در واقع امام سجاد علیه السلام در حال ترسیم فرزند مطلوب در این فراز ها هستند. نهایت شکوفایی انسان در گروی رسیدن به مقام عبودیت است و این امر محقق نمی شود مگر در دین و صراط مستقیم بنابراین ایشان در ادامه سلامت بدن، دین و اخلاق فرزندان را از حضرت حق طلب می کنند. در واقع امام علیه السلام نکته ی مهمی را به والدین گوشزد می کنند که تنها دغدغه ی سلامت جسمی فرزندان را نداشته باشید بلکه به سلامت دین و اخلاق ایشان نیز اهمیت دهید. در ادامه حضرت عافیت دورنی و بیرونی را برای فرزندان خواستار هستند و افزایش رزق فرزندان را به دست خودشان(پدر خانواده)طلب می کنند.

استاد باقری در ادامه به انس روزانه با صحیفه ی سجادیه و دقت در بحث های لغوی تاکید نمودند. ایشان دوکتاب لغت را نیز معرفی نمودند:

1. کتاب حلّ اللغات صحیفه سجادیه از آقای محمد باقر محسنی منجم (قرن 12 ه.ق).
2. کتاب شرح لغات صحیفه سجادیه از آقای سید علی اکبر قرشی.

مر حله ی بعد رجوع به شرح های صحیفه ی سجادیه است که این شروح خود به چند دسته تقسیم می شوند؛

برخی کل صحیفه را شرح داده اند و برخی قسمتی از آن را.

این شروح در چند سطح قابل دسته بندی هستند:

1. حاشیه و تعلیقیه
2. تفصیل

در ادامه ایشان چند شرح از صحیفه را معرفی نمودند:

1. شرح صحیفه سجادیه از شیخ فخرالدین بن محمد علی طریحی نجفی (متوفی 1085 ه.ق)
2. شرح صحیفه سجادیه از میرزای مشهدی، نویسنده ی تفسیر کنز الدقایق
3. شرح صحیفه سجادیه از ملا حبیب الله کاشانی
4. شرح صحیفه سجادیه از ملا فیض کاشانی
5. شرح صحیفه سجادیه از زین العابدین بدیع الزمان قُهیائی
6. شرح معروف و کامل ریاض السالکین از سید علی خان مدنی در 7 جلد(شرح ادبی)
7. شرح صحیفه سجادیه از ميرزا محمدابراهيم سبزواري که به زبان فارسی است و سبک عرفانی دارد.
8. شرح صحیفه سجادیه از علامه شعرانی
9. شرح صحیفه سجادیه از بخشایشی(معاصر)
10. 10. المعجم المفهرس صحیفه از آقای مصطفوی - در دست چاپ(معاصر)
11. 11. شرح جامع صحیفه سجادیه ازآقای مکارم شیرازی - در دست چاپ(معاصر)

اما در تکمیل نکات فرازهای بیان شده از کتاب ریاض السالکین لازم به ذکر است:

1.کلمه ی منت می تواند دوجنبه داشته باشد:

1. منت توام با سرزنش
2. منت به معنای خیرخواهی

حال چگونه این دو قابل تشخیص هستند؟

انگیزه ی گوینده با لحنِ خواندن مشخص می شود؛ بنابراین چگونه خواندن دعا مهم است. باید به این نکته توجه شود که امام واسطه ی فیض و رزق هستند و لازم است با توجه به این نکته ادعیه خوانده شود. این دعا بیان کننده ی مسئولیت والدین نسبت به فرزندان است که هم شامل تربیت جسمانی می شود هم تربیت روحانی، ایمانی، اخلاقی و عاطفی فرزندان. ضروری است تربیت طوری صورت گیرد که فرزندان را برای مسئولیت های پدری و مادری و همچنین مسئولیت های اجتماعی آماده کند. امام صادق علیه السلام نیز در روایتی به این نکات اشاره می کنند که انجام کار سخت را از فرزندان خود نخواهید و کارهای مثبت کوچک فرزند را تقدیر کنید و ببینید. در شرح دیگری به این نکته اشاره شده است که صحت در معنای حقیقی خود در خصوص جسم به کار می رود و در معنای مجازی خود در باره ی سلامت اخلاقی انسان. در پایان نیز جلسه با دعای خانم ناطقیان به اتمام رسید.

• < قبلی
• بعدی >