جلسه هشتاد و دوم تدبر صحیفه سجادیه

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه، هشتاد و دومین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز سه شنبه 27 اردیبهشت ماه 1401ساعت 8 صبح، در اسکای روم برگزار شد. خانم ناطقیان به شرح فراز های هشتم و نهم دعای چهل و چهارم با موضوع «دعاى آن حضرت هنگام فرارسيدن ماه رمضان» پرداختند. جلسه چنین گذشت:

در ابتدای جلسه صوت قرآن و صلوات امام سجاد علیه السلام پخش شد. استاد ‌کاویانی خلاصه ای از مباحث قبلی را بیان کردند:

فراز6:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ »

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و شناخت برتری این ماه و بزرگ‌داشت احترامش را و خودداری از آنچه که در این ماه ممنوع کردی، به ما الهام فرما؛ و ما را به روزه داشتن این ماه و حفظ انداممان از گناهانت و به کار گرفتن آن‌ها در آنچه که تو را خشنود می‌کند، یاری ده؛ تا با گوشمان به گفتار لغو گوش نکنیم و با چشممان به تماشای لهو نشتابیم؛

فراز7:«وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ».

و تا جایی که دست‌هایمان را به جانب حرامی نگشاییم و با گام‌هایمان به سوی ممنوعی نرویم و شکم‌هایمان، جز آنچه را حلال کردی، در خود جای ندهد؛ و زبانمان، جز به آنچه تو گفته‌ای، گویا نشود؛ و عمل و وظیفه‌ای، جز آنچه ما را به ثواب تو نزدیک می‌کند، متحمّل نشویم؛ و جز آنچه ما را از کیفر تو نگاه می‌دارد، عهده‌دار نشویم. آنگاه همۀ این‌ها را از ریای ریاکاران و شهرت‌طلبی شهرت طلبان، خالص و پاک فرما؛ به گونه‌ای که کسی را جز تو در اعمالمان شریک نکنیم و مقصد و منظوری در آن اعمال غیر تو نطلبیم.

پس خالص کن از نگاه ناظرین و شنیدن شنوندگان. یعنی علاقه نداشته باشیم که دیگران آن را ببینند و بشنوند. یعنی این که ما طالب شهرت نباشیم.در دعای ابو حمزه هم نزدیک به این مضمون داریم. بعد از این خلوص به درخواست خالی از شرک بودن می پردازد که این دو مفهوم خلوص و خالی از شرک بودن معانی نزدیکی با هم دارند و می فرمایند هیچ کس را شریک نگیریم.

در ادامه خانم ناطقیان فراز های جدید دعا را بیان کردند

در مورد «وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ"» در فراز هفتم" توضیح دادند که: این اوج عرفان است و از جمله هایی است که بعضی وقت ها باید با خود تکرار کنیم. همان طور که می دانید حتی نگه داشتن جوارح از مراتب پایین تر صیام است و هدف بالاتر از آن است که جز او را طلب نکنیم. حتی ممکن است به دلایل شرعی نتوانیم روزه بگیریم اما فلسفه روزه را مراقبه داشته باشیم.

مرحومه حاج خانم لواسانی همیشه مراتب روزه را متذکر می شدند: ۱- روزه عام = امساک از خوردن و آشامیدن. ۲-روزه خاص= کف جوارح ۳- روزه خاص الخاص= که لا تبتغی فیه مرادا سواک که به معنای طلب و جستجوی خود خداوند است. عمل ما تنها برای شوق به ثواب و خوف از عقاب نباشد، بلکه عمل من فقط برای خداوند باشد. چنان چه در دعاها مضامین نزدیک به این عبارات آمده که: واجعلنی فیه من المقربین الیک باحسانک یا غایه الطالبین ( دعای روز دهم ماه رمضان)

در ادامه به شرح فرازهای جدید دعا پرداختند:

فراز8:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ »

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را در این ماه، بر اوقات نمازهای پنج‌گانه، با آدابی که برای آن‌ها مقرّر کردی و واجباتی که جهت آن‌ها واجب فرمودی و شروطی که محض آن‌ها مقرّر نمودی و اوقاتی که تعیین کردی، آگاه ساز.

امام با صلوات شروع می کنند. صلوات ادب ما و نشان دهنده معرفت ما به محضر پیامبر صلی الله علیه وآله است به خلاف نظر کسانی که گفتند حالا پیام خداوند آورده شده و دیگر نیازی به پیامبر نیست!!! حضرت امام سجاد علیه السلام در هر فراز ادب و معرفت را بیان می کنند.

خدایا مرا واقف کن آگاه کن به وقت های نماز پنج گانه و آن حدودی که خودت مشخص کردی و (فروض التی فرضت) واجباتی که واجب کردی و وظایفی که وظیفه کردی، وظیفه یعنی مقرری که هر کس از طعام و غذا که انجام می دهد یا به او می دهند و(اوقاتها التی وقت) یعنی وقت هایی که خودت برای نماز اختصاص دادی.

برای نماز شرایط و حدودی را که قرار دادی کمک کن تا بتوانم انجام دهم با همه حدود و شرایطش. آن نمازی که تو تعریف کردی. نمازی که مرا عبد می کند و مرا در مسیر عبادت تو قرار می دهد و عبادتی بدون جایگزین است.

فراز 9:«وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ».

وما را در ادای این نمازهای پنج‌گانه، در رتبۀ کسانی قرارده که به مراتب ومنزلت‌ها یآ نرسیده‌اند؛ کسانیکه حفظ‌کنندۀ ارکان آن‌هایند و هریک از پنج نماز را در اوقات مخصوص به خودش ادا می‌کنند؛ وبر پایۀ آنکه می توکیفیتی که بنده و رسولت -که درود تو بر او و خاندانش باد- تشریع فرموده و بیان کرده، در رکوع و سجود شو همۀ فضایل و درجاتش، با کامل‌ترین طهارت و روشن‌ترین مرتبه خشوع و رساترینش، بجا می‌آوردند.

(الحافظین لارکانها) حافظ مرادف صیانت و وقایه است و مشخصا معنی حافظ یعنی تضییع نکردن و ضایع نکردن .

نکته: نماز محافظه گفته شده محافظت یک چیز دو طرفه هست از طرفی ما با رعایت ارکان نماز آن را حفظ می کنیم از طرفی هم نماز ما را حفظ می کند. به تعبیر قرآن مجید: «تنهی عن الفحشاء و المنکر» (سوره عنکبوت: آیه 45)

(المودین لها فی اوقاتها علی ما سنًه عبدک و رسولک صلواتک علیه و آله) از ادا کنندگان نماز باشند در اوقات و زمان خودش بنا بر آن چه که عبد تو رسول تو آن را سنت کرده.

تک تک اعمالی که خداوند خواسته است به جز عمل ظاهری، روحی نیز دارند. در کتاب حکمت عبادت نوشته آقای آیت الله جوادی آملی( حفظه الله) روایت آمده که بیان کرده، در آن که وقتی بنده مومن را وارد قبر می کنند ششصورت نورانی با او وارد قبر می شود و آن وجود نورانی که بالای سر میت هست نماز، دوست و همراه اوست.

معنای جمله جمیع الفواضل چیست؟ فاضل نماز آن اضافه نماز است که طبق برخی شرح ها منظور آداب نماز است.

(علی اتم الطهور و اسبغه...) نماز باعث پاکی میشود اما منظور کامل بودن و وسعتش هست. تمام در مقابل نقص است. خدایا من نماز را با تمام اجزاء و آدابش به طور کامل به جا آورم. حضور قلب نداشتن با پاکی در تضاد است و هر کدام از آداب را رعایت نکردن با پاکی در تضاد است.

در پایان خانم ناطقیان دعا فرمودند و جلسه خاتمه یافت.

Tweet