جلسه هشتاد و ششم تدبر صحیفه سجادیه

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه، هشتاد و ششمین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز سه شنبه 24 خرداد ماه 1401 ساعت 8 صبح، در اسکای روم با موضوع «دعاى آن حضرت هنگام فرارسيدن ماه رمضان» برگزار گردید. جلسه چنین گذشت:

در ابتدای جلسه صوت قرآن و صلوات امام سجاد علیه السلام پخش شد. سپس استاد باقری خلاصه ای از مباحث گذشته را بصورت نموداری ارائه کردند.

دسته اول : حمد الهی

             الف: حمد الهی به خاطر هدایت

               ب: حمد الهی به خاطر هدیه دین

               ج: حمد الهی به خاطر اینکه راه

             احسانش را بر ما باز کرد

دسته دوم: بیان فضیلت ماه مبارک رمضان

                     - شهر رمضان

                     - شهر اسلام    

                     - شهر طهور

                     - شهر تمحیص

                     - شهرقیام و..‌

دسته سوم: فضیلت شب قدر

                   - فضیلت یک شب به هزار شب

                   -تنزل الملائکه وروح

                   - برکت دائم تا طلوع فجر

دسته چهارم: شناخت و فضیلت این ما

الف: به صیام ( صیام جوانحی،صیام جوارحی و اخلاص ...)  

ب: به نماز ( وقت نماز، حدود نماز، بالاترین نماز)

ج: صله ارحام

د: رعایت همسایگان

ه: اموال( حلال شدن، پاک شدن)

و: برگشت به کسانی که از ما روی برگرداندن

ز: انصاف به کسانی که به ما ظلم کردند به جز کسانی که دشمن خدایند ...

استاد در ادامه به فرازهای جدید دعا پراختند:

فراز12:«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ».

خدایا! به حق این ماه و به حق کسی که از آغاز تا پایانش تو را بندگی کرده، از فرشته‌ای که او را مقرّب خود کردی، یا پیامبری که برای هدایت مردم فرستادی، یا بندۀ شایسته‌ای که به کرامت خود اختصاص دادی؛ از تو می‌خواهم که بر محمّد و آلش درود فرستی و ما را در این ماه، شایسته کرامتی که به اولیایت وعده دادی گردان؛ و آنچه برای اهل کوشش در بندگی‌ات قرار دادی، برای ما قرار ده؛ و ما را در زمره کسانی که به رحمتت، شایستگی رسیدن به برترین مرتبه را یافتند، در آور.

امام علیه السلام از خداوند در خواستی دارند از آن جایی که این درخواست بسیار مهم است لذا برای اجابت آن شفیعان و واسطه های زیادی باید قرار دهد. این شفیعیان چه کسانی هستند؟

۱- به حق این ماه( بحق هذا الشهر)

۲- به حق کسی که تو را بندگی کرد( بحق من تعبد لک)

کسانی که تو را بندگی می کنند؛ ملائکه، نبی خداوند و عبد صالح هستند.

معنی عبد صالح اختصاص به انبیای الهی و اهل بیت علیهم السلام دارد که در زیارت نامه های این بزرگواران، به عبد صالح بودن آن ها شهادت می دهیم.

در نهایت می فرمایند: به حق این شفیعان، اَن تُصلی علی محمد وآله، بر محمد آلش درود فرست، و اهّلنا؛ و اهل کن ما را. یعنی شانیت، شایستگی و استحقاق به ما عطا کن.

شایستگی چه چیز را می خواهیم؟ شایستگی کرامت الهی.

کدام کرامت، چه نوع کرامتی؟ آن کرامتی که به اولیای دین عطا کردی. لذا می فرمایند: فیه لما وعدت اولیائک من کرامتک.

چنان که در سوره مبارکه يونس آیه 62 آمده است:«الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون»؛ آگاه باشيد كه اولياى خدا را نه بيمى است و نه اندوهگين مى‌شوند.

به اولیاءالله خداوند آرامش می دهد. زمانی که انسان ها در هراس، جزع و فزع هستند اولیاءالله در آرامش و طمئنینه هستند. چنان که قرآن کریم در ادامه می فرماید:

«لهم البشری فی الحیاة الدنیا وفی الآخرة لا تبدیل لکلمات الله ذلک هو الفوز العظیم»(یونس ۶۴)

براى ايشان در زندگى اين دنيا و در آخرت بشارت است. وعده‌هاى خدا را تغييرى نيست. اين است آن كاميابى بزرگ.منظور از بشارتی که در آیه آمده، آیه شریف سوره مبارکه فجر است که می فرماید:

«یا ایتها النفس المطمئنة

ارجعی الی ربک راضیة مرضیة»

«وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ.»(فراز دوازدهم)

دومین درخواست را امام علیه السلام بیان می کنند:

خدایا لازم کن و واجب کن برای ما در این ماه آن چه واجب کردی برای اهل مبالغه در طاعت.

اهل مبالغه در طاعت به دنبال انجام آن چه مرضی خداست می باشد و دوری و ترک آن چه مرضی خدا در آن نیست؛ می باشد. وقتی انسان در مجلس معصیت باشد توفیق از او سلب می شود. مدت ها ممکن است ذهن انسان به اتفاقات در آن مجلس مشغول باشد و در عبادت انعکاس پیدا کند و درجه آن را پایین بیاورد. فردی که اهل مبالغه در طاعت است اهل مراقبه هم هست. روزانه مراقب است که چه کارها و چه آثاری دارد.

سومین درخواست می فرمایند:

«وَ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِیعَ الْأَعْلَى بِرَحْمَتِک»

خدایا ما را در صف و گروه کسانی قرار ده که شایسته ومستحق و دارای حق می شوند. حقِ بالاترین مقام به واسطه رحمت الهی( الرفیع الاعلی)؛ چون اگر انسان دنیایش به این مقام ختم شود بعد از مرگ هم این جایگاه ادامه پیدا می کند.چنان چه عکس آن نیز صادق است.

فراز13:« اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ »

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از انحراف در توحیدت و کوتاهی در ستایشت و تردید در دینت و گمراهی از راهت و بی‌احترامی به حرمتت و گول خوردن از دشمنت، شیطان رانده‌شده، بر کنار کن.

در ادامه صلوات می فرستد و تقاضاهای دیگری از خداوند دارند. حالا چیزهایی را می خواهند که از آن دور شوند. خدایا مرا از انحراف در توحید؛ یعنی از شرک مرا دور کن. همان طور که می دانید دو نوع شرک داریم: 1.شرک جلی

2.شرک خفی

در شرک خفی از لحاظ نظری اهل ایمان است ولی در عمل دچار شرک می شود. شرک جلی عملا در مقابل توحید قرار می گیرد. در دیدگاه توحیدی اگر کاری انجام می دهیم ظاهرا به اختیار خودمان است ولی عملا به قدرت و اذن الهی است. بحث شرک در زمان های مختلف مهم بوده ولی در زمان امام سجاد علیه السلام خیلی مهم بوده است. بنی امیه آموزش ویژگی شناخت مشرک را ممنوع کرده بود. چون خودشان در عمل مشرک بودند و وقتی مردم ویژگی مشرکان رو آموزش ببینند مصداق مشرک را متوجه می شدند؛ لذا آموزش شرک را منع می کردند. حرکت بنی امیه شگرد جدیدی نبود به ظاهر مردم را دعوت به توحید می کردند و می گفتند این کتاب خداست. در عصر خودمان نیز برای شاه کشورآن قدر حرمت قائل بودند که مانند خدای روی زمین بود. در عمل، حلال راحرام و حرام را حلال می کردند. در زمان کنونی فرزندآوری و ازدواج را بد تعریف می کنند و آن را بندی به دست و پای زن می دانند؛ حلال را حرام می کنند و روابط نامشروع و سقط جنین و... به دنبال آن ایجاد می شود‌. اهل البصر که گفته می‌شود این جاست که بحث بصیرت و شناخت در زمینه های مختلف لازم است.

وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِک، وَ الشَّک فِی دِینِک، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِیلِک، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِک، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّک الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ.

بارالها بر محمد و آلش درود فرست و ما را از انحراف در توحیدت و کوتاهی در ستایش حضرتت و شک در دینت و کوری از راهت و بی‌توجهی به حرمتت و گول خوردن از دشمنت: شیطان رانده شده دور ساز.

یکی از راهکار های دیگر بندگی، خودداری از معصیت است. گوش کردن و عمل کردن به حرف کسی طاعت محسوب می شود لذا این که معلم چه کسی باشد مهم است می تواند انسان را به عبد الهی و یا خدای نکرده عبد شیطان تبدیل کند. بحث هایی مطرح می کنند که انسان آزاد است و گفته می شود ای انسان تو آزادی که هر چه نفست می خواهد انجام دهی. این دیدگاه انسان را به خدا پرستی نمی رساند به هواپرستی و در مرحله بعد به تعبد شیطان می رساند. عمل به خواسته های نفس مصداق من اتخذ الهه هواه در آیه ۴۳ سورهفرقان است که می فرماید:

«ارایت من اتخذ الهه هواه افانت تکون علیه وکیلا»؛ آيا آن كس كه هواى نفس خود را معبود خويش گرفته است ديدى؟ آيا تو ضامن او هستى.

کسی که اله خودش را نفس و شیطان قرار دهد سبب می شود که گوش، چشم، قلب و ادراک انسان از نقش و وظیفه خودش باز بماند و تعبیر آیات و روایات این است که «مُهر» می خورد یعنی این ابزار دریافت معرفتی را از دست می دهد. پس امام می فرماید: وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِک، انواع تمجید داریم. تمجید زبانی، عملی و قلبی. وقتی زبان ذکری را تکرار می کند مثل الحمد لله؛ الله اکبر و... گوش می شنود و فکر آن را دریافت می کند و تحلیل می کند و شعوری در اینجا حاصل می شود و حریمی برای خداوند قائل می شویم و بعد از آن بر خود الزام می کنیم که آن حریم را حفظ کنیم. پس از ذکرهای زبانی غافل نشویم و تمجید الهی در ابتدا باید حاصل شود تا بقیه محقق شود. در پایان خانم ناطقیان دعا فرمودند و جلسه به پایان رسید.

Tweet