امروز پنج شنبه, 09 فروردين 1403 - Thu 03 28 2024

منو

جلسه هشتاد و هفتم تدبر صحیفه سجادیه

sajad4

به گزارش معاونت پژوهش مدرسه، هشتاد و هفتمین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز سه شنبه 31 خرداد ماه 1401 ساعت 8 صبح، در اسکای روم با موضوع «دعاى آن حضرت هنگام فرارسيدن ماه رمضان» برگزار گردید. جلسه چنین گذشت:

در ابتدای جلسه صوت قرآن و صلوات امام سجاد علیه السلام پخش شد. سپس استاد ناطقیان خلاصه ای از مطالب قبلی بیان کردند.

ازاین فراز که امام می فرماید:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ(فراز دوازدهم)

قسم دادن خداوند به این ماه، نشان می دهد که قسم دادن خدا جایز است. جایز است گاهی مکان ها و زمان ها و یا اشخاص را واسطه قرار دهیم و نشان می دهد که این شفیع و واسطه قرار دادن «اسئلک بحق هذا الشهر» بین خودمان وخداوند درست است. و این فراز با این قسم قرار دادن اهمیت این ماه را بیان می کند.

و بحق مَن تعبّد لک. این مَن کیست؟ چند بار در فرازهای بعدی کلمه «مَن» را به کار می برد منظور از این مَن چه کسی است؟ به حق کسانی که فرشتگان مقرب توهستند و به حق نبی ارسال شده از جانب تو و به حق عبد صالحی که پروردگارا تو مخصوصش کردی. آیا ما مخصوص خدا هستیم یا نه؟ گاهی مخصوص خدا هستیم می شویم عبد صالح و گاهی وقت ها ممکن است مخصوص شیطان شویم.(پناه بر خدا)‌

امام علیه السلام خداوند را قسم می دهند به این ماه صیام و به ملائکه مقرب و نبی مرسل و عبد صالح و سپس تقاضای خود را می فرماید:

أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .

امام درخواست های خود را با صلوات شروع می کند و و می فرمایند «ان تصلی علی محمد وآله» و در ادامه درخواست های دیگر را بیان می کند: خدایا ما را اهل قرار ده به آن چه وعده دادی اولیائت را. اولیاء را خداوند به چه وعده داده؟ به کرامت. خداوندا آن وعده کرامتی که به اولیائت دادی به ما هم بده و دیگر این که «اوجِب لنا واجب» برای ما واجب کن آن چه به اهل مبالغه در طاعتت واجب کردی.

و قرار بده ما را در نظم کسانی که مستحق آن درجه رفیع اعلی شدند. همه این ها با رحمت تو حاصل می شود درست است که من باید تلاش کنم ولی ای خدا تو به واسطه رحمتت ما را در نظم عبد صالحت و در گروه آن ها قرار بده.

تا این جای دعا ایجابی بود از این جا به بعد دعای سلبی است. می فرمایند:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ(فراز سیزدهم)

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از انحراف در توحیدت و کوتاهی در ستایشت و تردید در دینت و گمراهی از راهت و بی‌احترامی به حرمتت و گول خوردن از دشمنت، شیطان رانده‌شده، بر کنار کن.

ادب را در مقابل پیامبر رعایت کرده و با صلوات بر پیامبر معرفت و شناخت جایگاه پیامبر را بیان می کند. انسان دو دسته تقاضا دارد:

۱- طلب منفعت

۲- دفع ضرر

لذا این جا می فرمایند «و جنًبنا» به معنی کنار و طرف است. یعنی دور کن ما را. از چه چیز ما را دور کن؟ از الحاد در توحید که بحث شرک خفی وجلی مطرح شد و همچنین دور کن ما را از «وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ» تمجید از ریشه مجد است به معنی شرافت و بزرگداشت خدا. ما را از کوتاهی در بزرگداشت مجد خودت دور کن.

وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ، شک در راهت نباشد کوری نباشد این در مقابل بصیرت است.کوری را از ما دور کن ما اهل بصیرت باشیم اهل غفلت از حرمت تو نباشیم. عالی ترین حرمت تو را رعایت کنیم و عالی ترین حرمت الهی به واسطه عمل به قوانین الهی حفظ می شود.

انخداع لعدوک: انخداع از خدعه گرفته شده شیطان خدعه می کند. بعضی از ما انخداع می کنیم یعنی پذیرش خدعه از دشمن. نباید نسبت به خدعه دشمن در موضع انفعال باشیم. امام علیه السلام دشمن شناسی می کند شناخت دشمن ما را در دوری از شرک کمک می کند. شناخت دشمن و تحلیل کارهایش مهم است و موضوعیت دارد.

در ادامه یه شرح فرازهای جدید پرداختند:

فراز14:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ»

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و چنانچه در هر شب از شب‌های این ماه رمضانمان، بندگانی هستند که بخششت آن‌ها را آزاد می‌کند و گذشت و چشم‌پوشی‌ات آنان را می‌بخشد، پس ما را از آن بندگان محسوب کن و ما را برای ماه رمضانمان، از بهترین اهل و اصحاب قرار ده.

امام علیه السلام می فرمایند: در این شب ها بندگانت را از بند آزاد می کنی.

رقاب یعتقها: یعنی آزاد کردن گردن ها به واسطه چی؟ فاعل یعتقُ چیست؟ فاعل عفو است، عفو تو، از غل و زنجیر انسان را آزاد می کند در این شبهای ماه مبارک برای رشد انسان است. در ادامه امام می فرمایند: أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ یا می بخشد آن صفح تو.

صفح یعنی برگرداندن کامل صفحه صورت . یعنی من اصلا ندیدم.

فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ. اگر بناست این کارها را بکنید( جواب اذای شرطیه ) پس رقبه های ما را از اون رقبه های آزاد شده قرار ده و قرار بده ما را از بهترین اهل ها واصحاب.

فراز 15: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ»

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و با محو شدن هلالش، گناهانمان را محو کن؛ و با سپری شدن روزهایش، گناهان را از وجود ما برکن؛ تا ماه رمضان در حالی از ما بگذرد که وجودمان را از خطاها پاکیزه و از بدی‌ها خالص و آراسته، فرموده باشی.

موضوع این فراز بخشش الهی است. می فرماید «وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ»؛ نابود کن گناهان ما را و از بین ببر همان طور که «محق هلال» می شود. در این جا تشبیه معقول به محسوس صورت گرفته است. همچنین در ادامه می فرماید: پروردگارا گناهان ما را سلخ کن. یعنی کندن با سختی. تبعات گناهان را از ما بکن. عمل گناه تبعاتی دارد که غل و زنجیر در دست ماست تبعات گناهان ما را منسلخ کن تا این که این ماه همان طور که سپری می شود گناهان ما را تصفیه کند. ما را از این خطیئات تصفیه کند. درست است که شب بیداری می کشیم ولی خدایا تو ما را تصفیه کن. کار به دست خداست. همه این ها را امام به خداوند نسبت می‌دهند این یعنی توحید. پس پروردگارا تو «أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ»؛ یعنی خلاصی ببخش از گناهان و تبعات ما را.

فراز16:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .»

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست؛ و چنانچه ما در این ماه، از حق و عدالت و بندگی و طاعت منحرف شویم، به دایرۀ عدل و درستی برگردان؛ و اگر از راه هدایت به گمراهی افتیم، استوارمان ساز؛ و اگر دشمنت شیطان، بر ما چیره شود، از کید و مکرش ما را رهایی بخش.

امام علیه السلام عرض ادب به ساحت پیامبر گرامی و اهل بیتش می کنند و می فرمایند: خدایا اگر ما در این ماه میل کردیم و به انحراف کشیده شدیم «فعدًلنا» تو ما را به تعادل برسان.(این ماه ملاک و میزان است)

«وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا» کلمه «زغنا» از ریشه «زَیَغَ» است بدلیل اتفاقات صرفی یک حرف آن حذف شده (اجوف یایی است). اولین صیغه مفرد ماضی آن می شود « زاغ» وقتی می رسد به صیغه ۱۳و ۱۴می شود زغتُ و زغنا. پس این صیغه ۱۴ماضی است مراقب باشید با فعل امر اشتباه نگیرید. پس معنی عبارت می شود اگر ما مایل شدیم تو ما را برگردان. در حالی که اگر فعل امر بود باید امری معنا می کردیم. و در ادامه آمده است که پروردگارا اگر دشمن تو شیطان بر ما اشتمال پیدا کرد و احاطه یافت تو ما را «فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ» نجات بده. نَقَذَ ریشه استنقاذ است که به معنی نجات دادن است. در پایان خانم ناطقیان دعا فرمودند و جلسه به پایان رسید.

 

 

نظر خود را اضافه کنید.

0
شرایط و قوانین.
  • هیچ نظری یافت نشد