به گزارش معاونت پژوهش مدرسه صد و هفدهمین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه ی سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز یکشنبه 21 اسفندماه 1401ساعت 16، در نرم افزار «قرار» با موضوع «دعاى آن حضرت است هنگام فرارسيدن ماه رمضان»(دعای44) برگزار گردید. جلسه چنین گذشت:

در ابتدای جلسه پس از پخش صوت قرآن کریم و صلوات امام سجاد علیه السلام از مجموعه ی صلوات بر حجج طاهره علیهم السلام خانم ناطقیان به شرح دعای جدید پرداختند:

فراز 1: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ»

ستایش ویژۀ خداست که ما را به سپاس‌گزاری‌اش هدایت فرمود و ما را درخور سپاس قرار داد، برای این‌که از شکرگزاران احسانش شویم؛ تا در برابر این سپاس و شکر، پاداش نیکوکاران را به ما عطا کند.

این فرازهای ابتدایی حالت مقدمه گونه ای برای آغاز دعای شناخت ماه رمضان دارد. این شناخت حول دو محور بیان می شود:

1. ویژگی ها و فضیلت های این ماه
2. وظایف انسان در قبال این ماه مبارک

در دعای اول صحیفه مفصل درباره ی حمد الهی و ضرورت آن بیان شد. هدایت، تقدم و دلالت به لطف معنا می دهد.

فراز 2: «وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا »

خدا را سپاس که دینش را به ما هبه کرد و ما را به آیینش اختصاص داد و در راه‌های احسانش وارد کرد؛ تا در آن‌ها به لطف و احسانش، به سوی خشنودی‌اش، حرکت کنیم؛ حمدی که از ما بپذیرد و به سبب آن از ما راضی شود.

حبه به معنی هدیه عطا کردن می باشد و این نگاه بسیار لطیف است که دین را ارمغان بدانیم. این نگاه در تبلیغ دین بسیار موثر است. از این فراز متوجه می شویم که حمد الهی موجی رضایت الهی و آرامش انسان می گردد.

فراز 3: «وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ ، شَهْرَ الصِّيَامِ ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ ، وَ شَهْرَ الَّتمْحِيصِ ، وَ شَهْرَ الْقِيَامِ ﴿الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ ، هُدًى لِلنَّاسِ ، وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ﴾

و خدا را سپاس که از جملۀ آن راه‌ها، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد؛ ماه روزه و ماه اسلام، ماه پاک کننده، ماه آزمایش، ماه قیام به عبادت و ماهی که قرآن را در آن نازل کرد که سراسر برای مردم هدایت است و نشانه‌هایی روشن از هدایت و جداکنندۀ بین حق و باطل؛

در این فراز امام زین العابدین علیه السلام به معرفی ماه مبارک رمضان می پردازند:

• ماه روزه
• ماه اسلام
• ماه پاک کننده
• ماه خالص کننده از عیوب
• ماه قیام به عبادت
• ماه نزول قرآن

استاد مرحوم، حاجیه خانم لواسانی همیشه به سه مرتبه ی روزه اشاره می فرمودند:

1. روزه ی شکم
2. روزه ی اعضا و جوارح
3. روزه ی فکر و باطن

فراز 4: «فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ»

پس برتری‌اش را بر ماه‌های دیگر، بر پایۀ احترامات زیادی که برایش قرار داد و فضیلت‌هایی که بین مردم مشهور است، آشکار ساخت؛ پس آن چه را در ماه‌های دیگر حلال بود، برای بزرگداشت این ماه، حرام کرد؛ و خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها را محض گرامی‌داشت آن، ممنوع فرمود؛ و بر آن وقتی واضح و روشن قرار داد و آن نهمین ماه از ماه‌های قمری است که حضرتش -جلّ‌وعزّ- اجازه نمی‌دهد از آن وقت معین، پیش افتد؛ و نمی‌پذیرد که از آن پس افتد.

فراز 5: «ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَيَالِيهِ عَلَى لَيَالِي أَلْفِ شَهْرٍ ، وَ سَمَّاهَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ ، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ﴾، دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ»

سپس یکی از شب‌هایش را، بر شب‌های هزار ماه، برتری داد و آن را شب قدر نامید؛ فرشتگان و روح در آن شب، به دستور پروردگارش، برای تعیین سرنوشت‌ها و آوردن هر خیر و برکتی و حساب هر کاری، نازل می‌شوند. شبی است آکنده از سلامت و رحمت، برکتش تا سپیده‌دم بر هر کس از بندگانش که بخواهد، از طریق قضایش که محکم و استوار کرده، پیوسته و دائمی است.

تا این جا به مقدمه و یکی از احسان های موفوره ی الهی که ماه رمضان است پرداخته شد.

فراز 6: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ »

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و شناخت برتری این ماه و بزرگ‌داشت احترامش را و خودداری از آن چه که در این ماه ممنوع کردی، به ما الهام فرما؛ و ما را به روزه داشتن این ماه و حفظ انداممان از گناهانت و به کار گرفتن آن‌ها در آن چه که تو را خشنود می‌کند، یاری ده؛ تا با گوشمان به گفتار لغو گوش نکنیم و با چشممان به تماشای لهو نشتابیم؛

از این فراز به وظایف انسان در قبال این ماه عظیم می پردازند و شروع به درخواست از خداوند می کنند.

فراز 7: «وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ»

و تا جایی که دست‌هایمان را به جانب حرامی نگشاییم و با گام‌هایمان به سوی ممنوعی نرویم و شکم‌هایمان، جز آنچه را حلال کردی، در خود جای ندهد؛ و زبانمان، جز به آنچه تو گفته‌ای، گویا نشود؛ و عمل و وظیفه‌ای، جز آنچه ما را به ثواب تو نزدیک می‌کند، متحمّل نشویم؛ و جز آنچه ما را از کیفر تو نگاه می‌دارد، عهده‌دار نشویم. آنگاه همۀ این‌ها را از ریای ریاکاران و شهرت‌طلبی شهرت طلبان، خالص و پاک فرما؛ به گونه‌ای که کسی را جز تو در اعمالمان شریک نکنیم و مقصد و منظوری در آن اعمال غیر تو نطلبیم.

در پایان نیز خانم ناطقیان دعا فرمودند و جلسه خاتمه یافت.

• < قبلی
• بعدی >